ในปัจจุบัน สื่อสังคมออนไลน์และแพลตฟอร์มวิดีโออย่าง YouTube มีบทบาทสำคัญต่อการเผยแพร่ความรู้และการเรียนการสอนในสาขาต่าง ๆ โดยเฉพาะด้านการเกษตรและสัตวศาสตร์ ซึ่งเป็นศาสตร์ที่ต้องอาศัยทั้งทฤษฎีและการปฏิบัติ ช่องKorn MJU (กุ๊กไก่) เป็นหนึ่งในช่องทางที่มุ่งเน้นการนำเสนอความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงสัตว์ปีก เช่น ไก่ไข่ ไก่พื้นเมือง เป็ด และห่าน รวมทั้งการจัดการฟาร์มและโภชศาสตร์สัตว์ปีก ช่องดังกล่าวจึงเป็นกรณีศึกษาที่สะท้อนการประยุกต์ใช้สื่อดิจิทัลเพื่อการเรียนรู้เชิงวิชาการในระดับมหาวิทยาลัยและการต่อยอดสู่ชุมชนท้องถิ่น ช่อง Korn MJU จัดทำขึ้นโดยอาจารย์ด้านการเกษตรและสัตวศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ โดยมีเป้าหมายเพื่อเผยแพร่ความรู้เชิงวิชาการและการปฏิบัติจริงสู่ผู้เรียน นักวิจัย เกษตรกร และผู้สนใจทั่วไป เนื้อหาส่วนใหญ่จัดทำในรูปแบบวิดีโอบันทึกการบรรยาย การสาธิตและการนำเสนอโดยผู้เชี่ยวชาญ
เนื้อหาของช่องแบ่งได้เป็น 3 กลุ่มใหญ่ ได้แก่
- ความรู้พื้นฐานด้านสัตวศาสตร์
- ประเภทของไก่ไข่ ระบบการเลี้ยงไก่ไข่
- ลักษณะและความแตกต่างของพันธุ์สัตว์ปีก
- การจัดการและโภชศาสตร์สัตว์ปีก
- การให้อาหารสัตว์ปีก มาตรฐานการคำนวณสูตรอาหาร
- การจัดการฟาร์มไก่พ่อแม่พันธุ์
- การป้องกันโรคและสุขภาพสัตว์ปีก
- บันทึกการบรรยายเชิงลึก
- การเลี้ยงไก่พื้นเมืองให้มีคุณภาพ
- หลักการจัดการฟาร์มเชิงวิชาการโดยผู้เชี่ยวชาญ
- ตัวอย่างการประยุกต์ใช้ในฟาร์มจริง
บทสรุป
ช่อง Korn MJU เป็นตัวอย่างของการใช้สื่อออนไลน์เพื่อเผยแพร่ความรู้ด้านสัตวศาสตร์และการเลี้ยงสัตว์ปีก โดยผสานความรู้ทางทฤษฎีและประสบการณ์ภาคปฏิบัติ เหมาะสำหรับใช้เป็น แหล่งข้อมูลเสริม ในการศึกษาและวิจัย ตลอดจนเป็น กรณีศึกษา ในการประเมินผลกระทบของการใช้สื่อดิจิทัลเพื่อการเรียนรู้ทางการเกษตร อย่างไรก็ตาม ผู้ศึกษาและนักวิจัยควรตรวจสอบเนื้อหาให้สอดคล้องกับงานวิจัยปัจจุบันและใช้ประกอบกับเอกสารทางวิชาการ เพื่อให้การอ้างอิงมีความถูกต้องและเป็นกลางยิ่งขึ้น
ขอขอบคุณ
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ประภากร ธาราฉาย คณะสัตวศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยแม่โจ้
🐔 หมวดไก่ไข่ (Layer Hen)
- การเลี้ยงไก่ไข่ EP1 สรุปภาพรวมการเลี้ยงไก่ไข่ตั้งแต่ชนิด/สายพันธุ์ที่ใช้ผลิตเชิงการค้า ระบบโรงเรือนที่พบบ่อย (เช่น กรงตับ/พื้น/ปล่อย) ไปจนถึงหลักการจัดการพื้นฐาน เช่น อาหาร น้ำ การระบายอากาศ และการจัดการแสงเพื่อเริ่มต้นได้ถูกทางสำหรับมือใหม่และใช้ทบทวนพื้นฐานสำหรับผู้มีประสบการณ์
- สายพันธุ์ไก่ไข่ แจกแจงสายพันธุ์/สายพันธุ์การค้าหลัก จุดเด่นด้านผลผลิตไข่ ความทนทานสภาพแวดล้อม สีเปลือกไข่ และแนวคิด “เลือกพันธุ์ให้ตรงเป้าหมายฟาร์ม” (เช่น เน้นปริมาณต่อปี คุณภาพเปลือก หรือระบบเลี้ยง) เพื่อวางแผนการผลิตให้คุ้มทุน
- ระยะของการเลี้ยงไก่ไข่ แบ่ง “ช่วงชีวิต” ของไก่ไข่ (ลูกไก่–ไก่รุ่น–ระยะให้ไข่) แล้วอธิบายว่าแต่ละระยะต้องปรับการให้อาหาร ความหนาแน่น การจัดการแสง และการติดตามน้ำหนักตัวอย่างไร เพื่อให้เข้าสู่ระยะให้ไข่ได้พร้อมกันและสม่ำเสมอ
- ระบบการเลี้ยงไก่ไข่ เทียบข้อดี/ข้อจำกัดของระบบกรงตับ ระบบพื้น และระบบปล่อยอิสระ ทั้งด้านสวัสดิภาพสัตว์ ประสิทธิภาพแรงงาน สุขอนามัย/การควบคุมโรค และการลงทุน ช่วยตัดสินใจเลือกระบบที่เหมาะกับทรัพยากรของฟาร์ม
- การให้อาหารไก่ไข่ อธิบายสารอาหารหลักของไก่ไข่ในช่วงให้ผลผลิต (พลังงาน โปรตีน กรดอะมิโน เกลือแร่–โดยเฉพาะสำหรับคุณภาพเปลือกไข่–และวิตามิน) หลักการ “สมดุลสารอาหาร–ไม่ขาดไม่เกิน” และตัวอย่างแนวคิดปรับสูตรตามอายุ/ผลผลิต
- การจัดการอาหารระยะให้ไข่ แนวคิดการแบ่งระยะอาหาร (phae feeding) การควบคุมพลังงาน–โปรตีน–แร่ธาตุให้สัมพันธ์กับโค้งการให้ไข่ เพื่อลดต้นทุน/คงคุณภาพฟอง และข้อควรระวังเรื่องการเปลี่ยนสูตรที่เร็วเกินไปจนผลผลิตเหวี่ยง.
- รูปแบบอาหาร (Feed form) อธิบายเม็ด/ครัมเบิล/ป่น ว่ามีผลต่อการกินอาหาร การคัดเม็ดฝุ่น การย่อยได้ และการจัดการฟาร์มอย่างไร รวมถึงการตัดสินใจเลือกตามวัย–ระบบเลี้ยง–งบประมาณ
- Safety margin (เผื่อเหลือเผื่อขาด) อธิบายเหตุผลที่สูตรอาหารควรมี “เฮดรูม” เผื่อความผันผวนวัตถุดิบ/สภาพอากาศ/ความแม่นยำเครื่องผสม พร้อมชี้ให้เห็นความเสี่ยงทั้งจากการ “เผื่อมากไป” (สิ้นเปลือง) หรือ “เผื่อน้อยไป” (ผลผลิตตก/ปัญหาสุขภาพ).
- บันทึก: การเลี้ยงไก่ไข่แบบปล่อยอิสระ เจาะแนวคิดระบบปล่อยอิสระ/อินทรีย์ การจัดพื้นที่ร่ม–แหล่งน้ำ–พืชอาหาร การป้องกันสัตว์นักล่า การตลาดผลิตภัณฑ์ และข้อกำกับด้านสวัสดิภาพ เพื่อยกระดับคุณค่าเชิงตลาดและความยั่งยืน.
🐓 หมวดไก่เนื้อ/ไก่กระทง (Broiler)
- การผลิตสัตว์ปีก: การเลี้ยงไก่กระทง ตอนที่ 1 ไทม์ไลน์การเลี้ยงตั้งแต่รับลูกไก่ (brooding) การจัดความร้อน/แสง/น้ำ–อาหารวันแรก การเว้นที่แน่นอน/ป้องกันร่าง และการเตรียมก่อนไก่เข้า เพื่อวางฐานการเจริญเติบโตช่วงต้นให้ดีที่สุด
- อัตราการเปลี่ยนอาหาร (FCR) นิยาม FCR ปัจจัยที่ทำให้แย่/ดีขึ้น (คุณภาพอาหาร อุณหภูมิ ความหนาแน่น สุขภาพ น้ำ/อากาศ) และแนวทางปรับปรุงแบบเป็นระบบ เพื่อลดต้นทุนเลี้ยงต่อกิโลกรัมเนื้อ.
- พื้นที่การให้อาหาร เหตุผลที่ต้องจัด “ราง/จุดอาหารต่อจำนวนไก่” ให้พอและกระจายตัวดี ลดการแข่งขัน/ความเหลื่อมล้ำของตัวเล็ก–ตัวใหญ่ และเคล็ดลับตรวจสอบพื้นที่ให้อาหารแบบง่ายในฟาร์ม
- การให้อาหารไก่กระทง กรอบคิดการให้อาหารตามช่วงวัย (starter–grower–finisher) พร้อมหลักการสังเกตการกิน/การถ่าย/การสม่ำเสมอของฝูง เพื่อปรับการให้อาหารและสภาพโรงเรือนอย่างทันท่วงที.
- โปรตีนในอาหารไก่เนื้อ บทบาทโปรตีนและกรดอะมิโนจำเป็นต่ออัตราโตและคุณภาพซาก แนวคิดสมดุลกรดอะมิโนตามพลังงาน และผลกระทบเมื่อขาด/เกินที่สะท้อนออกมาด้านประสิทธิภาพและต้นทุน.
- ความหมายของ “ไก่กระทง–ไก่เนื้อ” เคลียร์คำศัพท์/มาตรฐานที่ใช้ในอุตสาหกรรม เพื่อสื่อสารตรงกันทั้งเชิงวิชาการและการค้าจริง ลดความสับสนเวลาวางแผนซื้อ–ขายหรือสื่อสารงานวิจัย.
🐥 หมวดไก่พ่อ–แม่พันธุ์ (Breeder)
- พื้นที่/อุปกรณ์ให้อาหารไก่พันธุ์ ทำไม “พื้นที่ให้อาหารที่พอ–เข้าถึงง่าย” สำคัญต่อความสม่ำเสมอของน้ำหนักตัวฝูงพ่อ–แม่พันธุ์ (uniformity) และเครื่องมือ/อุปกรณ์ที่ช่วยลดความสูญเสียของอาหาร
- การให้อาหารไก่พันธุ์ระยะไก่รุ่น หลักการเลี้ยงตั้งแต่หย่านมความร้อนจนใกล้เข้าผลิต เน้นควบคุมน้ำหนักตามเส้นโค้งเป้าหมายและความสม่ำเสมอของฝูง เพื่อคุณภาพไข่ฟักและอัตราฟักที่ดีในอนาคต
- โภชนาการช่วงเปลี่ยนผ่าน จุดเปลี่ยนจากไก่รุ่นสู่เริ่มไข่ที่ต้องปรับพลังงาน–โปรตีน–แร่ธาตุอย่างระมัดระวัง เพื่อไม่ให้ “อ้วน/ผอมเกินไป” ซึ่งกระทบคุณภาพไข่ฟักและความสมบูรณ์พันธุ์.
- โปรแกรมจำกัดอาหารของไก่พันธุ์ เหตุผลและวิธีคิดเบื้องหลัง “การจำกัดอาหาร” เพื่อคุมโภชนาการ–น้ำหนัก–สัดส่วนไขมัน ซึ่งสัมพันธ์กับความสมบูรณ์พันธุ์และคุณภาพลูกไก่ที่ได้.
🦆 หมวดเป็ดไข่ (Duck Egg Production)
- การเลี้ยงเป็ดไข่ ภาพรวมสายพันธุ์เป็ดไข่ การจัดโรงเรือน/ลานเดิน การให้อาหาร–น้ำ และเทคนิคเก็บไข่สะอาดเพื่อลดการปนเปื้อน พร้อมมุมมองความคุ้มทุนเชิงการค้า
- บันทึกการบรรยาย: การเลี้ยงเป็ดไข่ (ฉบับเต็ม) รวบรวมความรู้ตั้งแต่การเริ่มเลี้ยง การจัดการอนามัยฝูง โภชนาการ–การให้อาหาร ไปถึงการตลาดและมาตรฐานที่เกี่ยวข้อง เหมาะสำหรับใช้เป็นคู่มือภาพรวม
- บันทึกการบรรยาย: การเลี้ยงเป็ดไข่ EP4 ลงรายละเอียดกรณีเลี้ยงในพื้นที่ชุมชน/ท้องถิ่น การปรับสภาพแวดล้อมให้เหมาะกับฝูงและการเก็บไข่ให้ได้คุณภาพสม่ำเสมอ
🐓หมวดไก่พื้นเมือง (Native Chicken)
- บันทึกการบรรยาย: การเลี้ยงไก่พื้นเมืองให้มีคุณภาพ (ฉบับเต็ม) หลักการคัดพ่อ–แม่พันธุ์พื้นเมือง การจัดการโรงเรือน/แปลงเลี้ยงที่เหมาะกับภูมิอากาศชุมชน และแนวทางเพิ่มมูลค่า (เนื้อ/ไข่/พันธุ์) ให้เข้าตลาดเฉพาะ
- ไก่พื้นเมือง Ep1|การเลี้ยงและการจัดการพ่อ-แม่พันธุ์ไก่พื้นเมือง|การไข่ฟัก เนื้อหาครอบคลุมหลักการคัดเลือก การจัดการระบบการผสมพันธุ์ การคัดเลือกพ่อแม่พันธุ์ที่ดี และการจัดการไข่ฟัก
🥚หมวดโรงฟัก & การฟักไข่ (Hatchery&Incubation)
- ภาพรวมการฟักไข่และการจัดการโรงฟัก โครงสร้างงานโรงฟักตั้งแต่รับไข่ฟัก การคัดแยก การเก็บรักษา การฆ่าเชื้อไข่/พื้นที่ และเส้นทางการไหลเวียน (flow) ของงาน เพื่อควบคุมความสะอาดและลดการปนเปื้อน.
- การจัดการฟาร์มสัตว์ปีก การฟักไข่และการจัดการโรงฟัก EP 1 Full เน้นการกำหนดเขตสะอาด/ปนเปื้อน การเข้า–ออกของคน/อุปกรณ์ การทำความสะอาด–ฆ่าเชื้อ ตลอดจนหลักคิดการจัดวางอุปกรณ์ในโรงฟักให้ทำงานได้ต่อเนื่องลื่นไหล.
- การจัดการฟาร์มสัตว์ปีก การฟักไข่และการจัดการโรงฟัก การวิเคราะห์ปัญหาที่เกิดกับไข่ฟัก การตายของตัวอ่อนในไข่ฟัก การออกลูกไก่
- คัดเลือก/เก็บรักษาไข่ฟัก & ชนิดตู้ฟัก หลักการเลือกไข่ฟัก เปลือกสมบูรณ์ รูปทรงได้สัดส่วน การพลิก/วางไข่ และรู้จักตู้ฟักชนิดต่าง ๆ เพื่อเลือกใช้ให้เหมาะกับขนาดงานและงบประมาณ.
- ลักษณะโครงสร้างของโรงเรือน | การผลิตสัตว์ปีก โครงสร้างโรงเรือนเลี้ยงสัตว์ปีก โดยเน้นการออกแบบที่เหมาะสมกับการเลี้ยง เช่น วัสดุที่ใช้ ระบายอากาศ แสง และความทนทาน เพื่อให้สัตว์สุขภาพดีและเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต
- การจัดการฟาร์มสัตว์ปีก : การเขียนโครงการและการวางแผนการผลิต EP1 การจัดการฟาร์มสัตว์ปีก : การเขียนโครงการและการวางแผนการผลิต
- ปัจจัยสำคัญในการฟักไข่สัตว์ปีก การผลิตสัตว์ปีก การฟักไข่ต้องควบคุมอุณหภูมิ ความชื้น การระบายอากาศ การวางไข่ และการกลับไข่ อย่างเหมาะสม เพื่อให้ตัวอ่อนพัฒนาเต็มที่และฟักออกได้คุณภาพดี
